مثنوی ازهر و مزهر

منظومه‌ی ازهر و مزهر بزرگ‌ترین اثر حماسی و عاشقانه‌ی حکیم نزاری است. ازهر و مزهر دخترعمو و پسرعمو با عشقی سوزان همدیگر را دوست دارند و پس از دوران رشد و بلوغ ازدواج می‌کنند. برادران ازهر دارایی مزهر را به باد می‌دهند و به فکر شوهردادن خواهرشان به هلیل، ثروتمند بزرگ قبیله‌ی بنی‌غسان می‌افتند. ازهر زیر بار نمی‌رود و برادرانش را به بی‌شرفیمتهم می‌کند. در جریان منظومه، هلیل با دسیسه‌ی برادران ازهر، به حیلتی ازهر را به قبیله‌ی خود می‌برد و تلاش مزهر برای رسیدن به وصال همسرش ماجراهای بدیع و شگرفی را پدید می‌آورد. ازهر وفادار به همسرش باقی می‌ماند و در بعضی جنگ‌ها فرماندهی لشکر را به عهده می‌گیردو جنگ را با موفقیت به پایان می‌رساند. نزاری در این منظومه، در 736 سال پیش، از قهرمان زن داستان، زنی شجاع، وفادار، پایبند به اعتقادات مذهبی و فعال در مبارزات اجتماعی را به نصویر می‌کشد.مزهر در این مثنویمردی است درست کردار و نیک نفس که قدرت را برای برقراری عدالت می‌خواهد. مردم به پشتیبانیاز وی در مبارزه با هلیل قیام می کنند و او به کمک پادشاه یمن بر هلیل غلبه می‌کند. داستان با وصال عاشق و معشوق و به قدرت رسیدن مزهر به پایان می‌رسد و مزهر با هدایت و پیروی از قانون بر مردم حکومت می‌کند.